Görevi Kötüye Kullanma Suçu

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ........................................................................................................... 7

KISALTMALAR ......................................................................................... 13

BİRİNCİ BÖLÜM

GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

1. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU .......................................... 17

2. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER ............................................. 30

3. SUÇUN MADDİ UNSURLARI .......................................................... 34

3.1. Fail.............................................................................................. 34

3.1.1. Kamu Görevlisi - Memur Kavramları ........................... 38

3.1.2. Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi - Memur

Kavramı ......................................................................... 40

3.1.3. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda Memur

Kavramı ......................................................................... 41

3.1.4. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda Kamu

Görevlisi Kavramı ......................................................... 48

3.1.5. Cumhuriyet Savcısı veya Mahkeme Tarafından

İstenilen Bilgileri Vermeyenler ..................................... 63

3.2. Mağdur ....................................................................................... 66

3.3. Fiil .............................................................................................. 68

3.3.1. Görevin Gereklerine Aykırı Davranış............................ 70

3.3.2. Görevin Gereklerini Yapmakta İhmal ve

Gecikme Gösterme ........................................................ 93

3.4. Netice /Objektif Cezalandırılabilme Koşulları ......................... 111

3.4.1. Kişilerin Mağduriyetine Neden Olmak........................ 120

3.4.2. Kamu Zararına Sebep Olmak ...................................... 129

3.4.3. Kişilere Haksız Menfaat Sağlamak ............................. 132

4. İLLİYET BAĞI .................................................................................. 138

5. SUÇUN MANEVİ UNSURU ............................................................ 145

6. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU.................................................... 152

6.1. Mağdurun Rızası ...................................................................... 152

6.2. Kanunun Hükmü ve Amirin Emri ............................................ 153

6.3. Zorunluluk Hali ........................................................................ 156

İKİNCİ BÖLÜM

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ

1. TEŞEBBÜS ........................................................................................ 159

2. İŞTİRAK............................................................................................. 163

3. İÇTİMA .............................................................................................. 167

4. ZİNCİRLEME SUÇ ........................................................................... 169

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİ

1. SORUŞTURMA EVRESİ.................................................................. 181

Ceza Soruşturmasında Kamu Görevlisi.............................................. 184

2. KOVUŞTURMA EVRESİ ................................................................. 195

2.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme .................................................... 195

2.2. Davaya Katılma ........................................................................ 196

3. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİNDE

DELİLLER ......................................................................................... 206

4. YAPTIRIM......................................................................................... 213

5. SUÇ TARİHİ VE ZAMANAŞIMI..................................................... 217

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

HÜKÜM

1. HÜKÜM ............................................................................................. 227

2. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNDA TAKDİRİ

İNDİRİM UYGULAMASI................................................................. 240

3. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNDA 53. MADDE

UYGULAMASI ................................................................................. 245

4. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNDA ERTELEME.......... 250

5. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNDA PARAYA

ÇEVİRME .......................................................................................... 253

6. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI

(HAGB) .............................................................................................. 256

7. VEKÂLET ÜCRETİ .......................................................................... 269

8. KANUN YOLLARI ........................................................................... 271

8.1. Kanun Yoluna Başvurma ......................................................... 271

8.2. Kanun Yolu Merci.................................................................... 275

KAYNAKÇA ............................................................................................. 279

ÖNSÖZ

Çağdaş hukuk devletlerinde, kamu hizmetlerinin düzenli ve etkin bir şekilde yerine getirilmesi sonucunda toplumsal ve bireysel huzur ve güvenliğin sağlanması amaçlanmakta; devletin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülmektedir.

Bir kamu göreviyle görevlendirilen kişi, bu kamu faaliyetinin yürütülmesi sırasında, görevinin gerekli kıldığı yükümlülüklere uygun hareket etmek zorundadır. Öyle ki; kamu faaliyetlerinin gerek eşitlik gerek liyakatlilik açısından adalet ilkelerine uygun yürütüldüğü hususunda toplumda hakim olan güvenin, inancın sarsılmaması gerekir. Bu yükümlülükle bağdaşmayan davranışlar, belli koşullar altında suç olarak tanımlanmıştır. Görevi kötüye kullanma suçu, bu bakımdan genel, tali ve tamamlayıcı bir suç olarak düzenlenmiştir. Görevi kötüye kullanma suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu(TCK)’nun "Özel Hükümler" başlıklı İkinci Kitabının "Millete ve Devlete Karşı Suçlar" başlıklı Dördüncü Kısmının "Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar" başlıklı Birinci Bölümünün 257 nci maddesinde düzenlenmiştir. Madde ile görevinin gereklerine aykırı hareket ederek ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi cezalandırılmaktadır. 5237 sayılı TCK'nun yürürlüğe girmesi ile birlikte görevi kötüye kullanma suçunun unsurlarında önemli değişikler olmuştur. Suçun unsurlarında meydana gelen bu değişikler doktrin ve uygulamada önemli tartışmalara ve tereddütlere sebep olmuştur. Görevi kötüye kullanma suçunu tüm yönleri ile incelemeyi amaçlayan bu çalışma dört bölüme ayrılmış; ilk bölümde görevi kötüye kullanama suçu ve unsurları incelenmiş; ikinci bölümde, görevi kötüye kullanma suçunun özel görünüş biçimleri olarak, teşebbüs, iştirak, içtima ve zincirleme suç konuları irdelenmiş; üçüncü bölümde, görevi kötüye kullanma suçunda soruşturma, kovuşturma ve yaptırım konuları açıklanmış; dördüncü bölümde ise yargılama sonucunda verilecek hüküm ve bu bağlamda hükümde tartışılacak olan takdiri indirim, belli hakları kullanmaktan yasaklanma, erteleme, paraya çevirme, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, vekâlet ücreti ve kanun yolları konuları açıklanmıştır. Ayrıca tüm bölümlerde görevi kötüye kullanma suçuna ilişkin Yargıtay kararlarına yer verilmeye çalışılmıştır. Görevi kötüye kullanma suçu ile ilgili olarak uygulamada ve doktrinde tartışma konusu olan; suçla korunan hukuki değer, suçun mağdurunun kim olduğu, objektif cezalandırılabilme koşulları, teşebbüs, zincirleme suç, yargılama sonunda verilecek hükmün ne olacağı gibi tartışmalı konular bilimsel görüşler ile birlikte Yargıtay kararları ışığında değerlendirilmiştir. Kitabın hazırlanması aşamasında teşvik, destek ve fedakârlıkları için sevgili eşim Kevser, kızım Ayşegül ile oğlum Şamil’e ve kitabın yayımlanmasında emeği geçen Yetkin Yayıncılık'ın sahibi Muharrem BAŞER başta

olmak üzere çalışanlarına bütün içtenliğimle teşekkür ediyorum.

İsa ÇELİK