Ceza Koşulu ve Götürü Tazminatı

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR.......................................................... 13

1. GİRİŞ........................................................................ 15

2. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ............ 18

2.1. GENEL OLARAK .....................................................18

2.2. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİ TANIMI .............................................19

2.3. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİ HUKUKİ NİTELİĞİ ............................20

2.3.1. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir

Sözleşme Oluşu.................................................. 21

2.3.2. Karma Sözleşme Oluşu....................................... 22

2.3.3. Ani-Sürekli Karmaşığa Sahip Bir Borç

İlişkisi Doğurması .............................................. 25

2.3.4. Resmi Şekle Tabi Olması .................................... 27

2.3.5. Tapu Kütüğüne Şerh Edilebilir Olması................ 29

2.4. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI.................................32

2.4.1. Arsa Sahibi ........................................................ 33

2.4.2. Yüklenici............................................................ 34

2.5. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİNİN TÜKETİCİ İŞLEMİ SAYILIP

SAYILAMAYACAĞI SORUNU ...................................35

2.6. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİ UNSURLARI......................................37

2.6.1. Arsa Sahibinin Paylarını Devir Borcu

Altına Girmesi .................................................... 37

8

2.6.2. Yüklenicinin İnşaat (Bağımsız Bölüm)

Yapma Borcu Altına Girmesi ve Teslim

Yükümlülüğü..................................................... 39

2.6.3. Arsa Sahibi ile Yüklenici Arasında

Anlaşma............................................................. 42

2.7. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİ.....................................44

2.7.1. Yüklenicinin Borçları.......................................... 44

2.7.1.1. Yapıyı teslim borcu ............................. 44

2.7.1.2. Sadakat ve özen borcu ........................ 47

2.7.1.3. İnşaatı bizzat kendisi yapma

veya kendi yönetimi altında

yaptırma borcu ................................... 49

2.7.1.4. Malzeme ve araç- gereç

sağlama borcu .................................... 52

2.7.1.5. İşe zamanında başlama ve

yürütme borcu.................................... 52

2.7.1.6. Yüklenicinin ayıba karşı

tefekkül borcu..................................... 53

2.7.2. Arsa Sahibinin Borçları ...................................... 56

2.7.2.1. Arsayı inşaat yapmaya elverişli

şekilde teslim borcu ............................ 56

2.7.2.2. İnşaatın yapımı konusunda iş

birliği yapma ve vekâlet verme

borcu.................................................. 59

2.7.2.3. Arsa paylarının devir borcu ................. 60

3. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT

SÖZLEŞMELERİNDE CEZA KOŞULU .......................... 62

3.1. CEZA KOŞULU KAVRAMI .......................................62

3.2. CEZA KOŞULUNUN UNSURLARI ............................67

3.2.1. Asıl Borcun Varlığı ............................................. 67

3.2.2. Borç Hukuken Geçerli Olmalı ............................. 67

3.2.3. Borç Halen Mevcut Olmalı .................................. 68

3.2.4. Asıl Borçtan Ayrı Bir Edim Olarak Ceza

Koşulu ............................................................... 69

9

3.2.5. Asıl Borçtan Ayrı Olması..................................... 69

3.2.6. Ekonomik Değer Taşıyan Bir Edim

Olması ............................................................... 70

3.2.7. Geçerli Bir Ceza Koşulu Anlaşmasının

Varlığı ................................................................ 70

3.3. CEZA KOŞULUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ...................73

3.4. CEZA KOŞULUNUN AMACI.....................................75

3.5. CEZA KOŞULUNUN TÜRLERİ .................................77

3.5.1. Seçimlik Ceza Koşulu ......................................... 77

3.5.2. İfaya Eklenen Ceza Koşulu ................................. 80

3.5.3. İfayı Engelleyen Ceza Koşulu (Dönme

Cezası) ............................................................... 86

3.6. SÖZLEŞMEDE KARARLAŞTIRILAN CEZA

KOŞULU TÜRÜNÜN BELİRLENMESİ ......................88

3.7. CEZAİ KOŞULUNU AŞAN ZARARIN

İSTENMESİ VE ŞARTLARI ......................................91

3.7.1. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Varlığı ................... 92

3.7.2. Borçlunun Kusuru ............................................. 94

3.7.3. İlliyet Bağı.......................................................... 94

3.7.4. Alacaklının Zarar ve Kusuru İspat Etmiş

Olması ............................................................... 95

3.7.5. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmini İçin

Aranan Şartların Değiştirilebilmesi ve

Cezayı Aşan Zarar Talebinin Düşmesi ................. 95

3.8. CEZA KOŞULUNUN AŞIRI OLMASI

HALİNDE İNDİRİLMESİ...........................................97

3.8.1. Genel Olarak...................................................... 97

3.8.2. Ceza Koşulunun İndirilmesinin Şartları .............. 98

3.8.2.1. Geçerli bir ceza koşulu

bulunması .......................................... 98

3.8.2.2. Ceza koşulunun muaccel

olması................................................. 99

3.8.2.3. Ceza Koşulunun Aşırı Olması .............. 99

10

3.8.2.4. Ceza koşulunun ifa edilmemiş

olması............................................... 101

3.8.2.5. Ceza koşulunun indirilmesinin

tacir sıfatına sahip borçlu

bakımından değerlendirilmesi............ 102

4. GÖTÜRÜ TAZMİNAT................................................ 105

4.1. GÖTÜRÜ TAZMİNAT KAVRAMI VE TANIMI ...........105

4.2. GÖTÜRÜ TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ ............108

4.2.1. Götürü Tazminatın Tek Tarafa Borç

Yüklemesi ........................................................ 108

4.2.2. Götürü Tazminatın Kendine Özgü (Sui

Generis) Olması................................................ 108

4.2.3. Götürü Tazminatın Asıl Borca Bağlı

Olması ............................................................. 110

4.3. GÖTÜRÜ TAZMİNATIN UNSURLARI......................112

4.3.1. Geçerli Bir Borç İlişkisinin Varlığı ..................... 112

4.3.2. Götürü Olarak Kararlaştırılan Bir Edim ............ 113

4.3.3. Tarafların Anlaşması ........................................ 115

4.4. GÖTÜRÜ TAZMİNATIN AMACI ..............................116

4.5. GÖTÜRÜ TAZMİNAT TÜRLERİ..............................118

4.5.1. Mutlak Götürü Tazminat .................................. 119

4.5.2. Nispi götürü tazminat....................................... 120

4.5.3. Kısmen nispi götürü tazminat........................... 120

4.5.3.1. Azami nispi götürü tazminat.............. 121

4.5.3.2. Asgari götürü tazminat...................... 121

4.6. GÖTÜRÜ TAZMİNATIN TALEP

EDİLEBİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR ...........122

4.6.1. Asıl Borcun İhlali ............................................. 123

4.6.2. İhlal Nedeniyle Ortaya Çıkan Zarar ................... 123

4.6.3. Yüklenicinin Kusurlu Davranışı ile İhlale

Neden Olması................................................... 124

4.7. GÖTÜRÜ TAZMİNATIN GEÇERSİZLİĞİ .................125

11

4.8. GÖTÜRÜ TAZMİMAT VE CEZA

KOŞULUNUN AYIRT EDİLMESİ VE

FARKLILIKLARI.....................................................126

4.8.1. Götürü Tazminat ve Ceza Koşulunun

Ayırt Edilmesi Gerekliliği .................................. 126

4.8.2. Götürü Tazminat ve Ceza Koşulunun

Farklılıkları ...................................................... 128

4.8.2.1. Amaç bakımından............................. 129

4.8.2.2. Zarar ilişkisi bakımından .................. 131

4.8.2.3. Kusur açısından ............................... 132

4.8.2.4. Asıl borç ile ilişkisi açısından............. 134

4.8.2.5. Uygulanacak hükümler

bakımından ...................................... 134

4.9. CEZA KOŞULU VE GÖTÜRÜ TAZMİNATIN

AYIRT EDİLMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ

GEREKEN BAZI HUSUSLAR .................................136

4.10.YARGITAYIN YAKLAŞIMI.......................................140

5. SONUÇ.................................................................... 145

REFERANSLAR .............................................................149